Inhoudsopgave

Speeltuin Vereniging Assendorp

In 2014 zou de speeltuin 83 jaar bestaan hebben. Op hun site is onder het kopje Historie heel summier iets te lezen. “juli 1931 is de speeltuin ingericht” en dat in “Maart 1934 de eerste steen is gelegd voor het gebouw”. Tijdens het 70 jarige jubileum in 2001 is er een boekje met de geschiedenis verschenen. Na doorlezing daarvan viel het mij op dat gegevens in de teksten niet altijd correspondeerden met de jaartallen bij de afgebeelde foto’s. Na contact gezocht te hebben met de schrijfster vertelde zij dat alle teksten doorgelezen waren door de verantwoordelijke bestuursleden etc. en geaccordeerd waren.
Mijn opmerkingen: De Speeltuin Vereniging Assendorp (SVA zonder punten tussen de letters. Dit om in de tekst misverstanden te voorkomen m.b.t. de mondharmonicavereniging S.V.A. met punten dus!)

De geschiedenis van de speeltuin

De gegevens over de aanleg van de speeltuin en het gebouwtje, waarin volgens Dick en Coleta Hogenkamp al in 1934 de kleuterschool begon, zijn te vinden bij het H.C.O. (Historisch Centrum Overijssel) onder “Inventarissen”.

Volgens gegevens in het jubileumboekje “SPELEN TOEN NU STRAKS” zouden op 20 juli 1931 bewoners van Assendorp en van de Pierik met elkaar om de tafel gezeten hebben om te kijken of er interesse bestond voor een speeltuinvereniging. Blijkbaar zal daar een positief besluit genomen zijn want in 1931 en 1932 werd er een tekening bij Openbare Werken ingediend (zie inv. nr.: 308. 484) voor de aanleg en om een afrastering te plaatsen. In 1933 volgde een aanvraag met bestek, voorwaarden en tekeningen voor het bouwen van een verenigingsgebouw op het speeltuinterrein aan de Hortensiastraat, sectie G nrs. 364, 377-379, 384 en 2272, Architect: W.B.M. Beumer. Besteknummer: 8. Zie inv.nr.: 308 De eerste steen werd gelegd in maart 1934.
Verschillende auteurs, die gegevens van elkaar overnemen, noemen als ontwerper Jan Gerko Wiebenga die in 1931 tot stadsarchitect werd benoemd. Op de aanvraag is echter W.B.M. Beumer te lezen! Ook wordt door die auteurs heel makkelijk de beginstart van de inrichting van de speeltuin vermeld. Dat zou dan 20 juli 1931 zijn. Maar dan wordt er gepraat over het evt. oprichten van een speeltuin. Het inrichten van de speeltuin moet dan later pas geschied zijn!

Volgens oud-leden was de voorzitter van SVA (Speeltuin) in het begin van de oprichting Dhr. Dorsten (eigenaar EDO-winkel op de hoek Hortensiastraat-Zonnebloemstraat waar nu Café de Pierik zit.) Als penningmeester kwam de naam van dhr. Veldhuis in beeld maar of die officieel van de speeltuinvereniging was of dat hij als tussenpersoon fungeerde tussen de mondorgelclub en de speeltuin is nog steeds niet duidelijk. Mevrouw Schuurman uit de Goudsbloemstraat werd ook genoemd als penningmeesteres. Zij zou, volgens de dochter van Dick Voeten, in ieder geval de contributie voor aanvang van de repetities van de kinderoperette geïnd hebben. Dat kan vóór maar ook na de oorlog het geval geweest zijn. Oud-voorzitter Egbert de Goede van SVA noemde mij nog enkele namen van de oprichters van de speeltuinvereniging; dhr. Winkel, dhr. Kasteel (Hortensiastraat) en de winkelier Drosten.
Ook de zonen van dhr. Velthuis waren lid en als bestuurder was er o.a. nog vanaf 1946 de vader van Egbert de Goede. Hij woonde in de Dahliastraat en heeft vele jaren het voorzitterschap vervult.
De krant van 5 februari 1947 vermeldt nog dat er een “Buurtvereniging Assendorperplein” is. Zij hebben op 3 februari een feestavond in Hotel Wijnberg. Hier duikt Dick Voeten weer op. Hij is nu voorzitter van die vereniging!
Of de buurtvereniging Assendorperplein later de wijkvereniging Assendorp is geworden? In ieder geval is op 11 april 1947 daarvan de voorzitter dhr. H. Zunneberg.

Jubileumboekje van 2001

Omdat er veel storende fouten in het jubileumboekje van SVA staan wil ik die even behandelen: In het boekje staat dat Egbert zijn vader in 1968 als voorzitter opvolgde nadat zijn vader het voorzitterschap 10 jaar had uitgeoefend. Dus zijn vader is vanaf 1958 voorzitter geweest. Na 30 jaar voorzitter te zijn geweest stopt Egbert in 1998 en zou hij volgens de berekening in het boekje samen met zijn vader 44 jaar! het voorzitterschap uitgeoefend hebben. Ik kan er niet meer dan 40 jaar van maken!
In totaal zou Dhr. De Goede Senior 22 jaar bij SVA betrokken geweest zijn. Dit zal kloppen want op de jubileumfoto van 1946, genomen tijdens het 15-jarig bestaan, is hij al te zien. Dus vanaf 1946 t/m 1968.


De bijschriften in het jubileumboekje moeten echter met een grote korrel zout genomen worden want 2 foto’s worden als nr.1 aangeduid en zouden beiden uit 1933 afkomstig zijn. Omdat op de foto’s coniferen te zien zijn die, per foto, verschillend van hoogte zijn en omdat bij de ene foto wel en bij de andere niet toestellen in de speeltuin geplaatst zijn, moet er een verschil van tijd inzitten. Maar op de afgebeelde foto’s staat het speeltuingebouw! Daarvan is bekend, zoals ik hier boven al vermeld heb, dat de eerste steen daarvan pas in maart 1934 is gelegd. Dus kan een datering van 1933 van de voornoemde foto’s niet kloppen! Vergelijk de onder Bouwactiviteiten staande foto’s van de speeltuin. Dat zijn dezelfde die voor het jubileumboekje gebruikt zijn.

O.a. deze foto van het H.C.O. is gebruikt voor het jubileumboekje en heeft als datering 1933 gekregen.

Op de voorgrond het oude schuurtje en rechts het al klaar zijnde speeltuin gebouw. Mijn datering: 1935-1937!
Aan de linkerzijde zijn er nu toestellen voor schommels opgesteld. De schommels zijn later verplaatst naar de plek links van het schuurtje dat toen afgebroken werd. De foto zal gemaakt zijn vanaf het dak van de Ambachtsschool. Aan de overzijde de Zonnebloemstraat met rechts daarvan de Geraniumstraat.
Onderschrift van foto 3 in het boekje: ”1957. Voorzitter de Goede senior staat klaar bij de bus voor een reisje met SVA”. Maar zoals we hiervoor al hebben kunnen lezen was hij pas in 1958 voorzitter!
Op foto 4 staat o.a. de familie Van Heerde uit de Magnoliastraat. Bertie van Heerde heeft een beker in zijn hand. De foto zou van 1952-53 zijn maar dat kan niet want Bertie is op die foto een jaar of 13-14 en was misschien 2-3 jaar ouder dan ik zelf en ik ben van 1949 dus moet hij van 1946-1947 zijn. Ik heb heel vaak samen met Bertie gevoetbald. Hij was van Z.A.C. en ik van P.E.C.. Dus 1959-61 komt eerder als datering voor die foto in aanmerking.
Bij foto 12 staat het jaartal 1989 en het zou gaan om het 25 jarig jubileum als voorzitter van Egbert de Goede junior. Als Egbert in 1968 het voorzittersstokje van zijn vader zou hebben overgenomen dan is zijn 25 jarig jubileum in 1993!!!

Bij foto 17 staat de tekst dat het om het 40-jarig jubileum zou gaan van SVA maar er staat een datum bij van 1961!! Dat zou dus het 30-jarig jubileum moeten zijn. Of 1961 moest 1971 zijn? Zegt u het maar!
Foto 22; “1980”. Tekst: “Schommelen tijdens het 60 jarig jubileumfeest van de SVA. Op de achtergrond is een bord te zien waar op te lezen is “ Speeltuin 7 september 60 jaar” Zo zie je maar weer dat dateringen niet altijd kloppend hoeven te zijn en dat je zeer kritisch moet zijn want als de oprichting in juli 1931 heeft plaatsgevonden is 1980 wel vreemd! Op het A4, dat uitgegeven werd in 2001 en waar je de bestelling kon doen van het jubileumboekje is te lezen dat de speeltuin in juli 70 jaar jong wordt. Het boekje kon je dan in augustus, in de feestweek, verwachten. Ik mag dus aannemen dat de speeltuin niet in juli steeds een jubileum vierde maar op een tijdstip dat het beter uitkwam. Dat was het ene moment in juli en andere momenten in september of augustus.
Ook de vader van Harry Kornelis, lid van de mondaccordeon vereniging S.V.A., zat in 1946 in het bestuur van de speeltuin.

Verder vroeg ik Egbert de Goede naar de akte van oprichting. Die zou zijn 20 juli 1931 maar hij twijfelde. Hij zal zoeken naar foto’s en akte. Heb nooit meer iets van hem vernomen! en ondertussen is Egbert overleden!
Volgens foto 22 moet de officiële datum van oprichting dan 7 september 1931 zijn want op 20 juli 1931 was er een eerste bespreking van bewoners “of er behoefte was om een speeltuin op te richten”.
Het was een leuk initiatief om zo’n jubileumboekje te maken maar hadden de teksten en jaartallen niet beter nagekeken kunnen worden? Mijn ervaring is met dat soort foute feiten dat ze een eigen leven gaan leiden en in de toekomst gebruikt kunnen worden voor weer een nieuw jubileumboekje waar dan dezelfde fouten in voor zullen komen.

Egbert de Goede vertelde mij nog dat Dinie Voeten, de jongste dochter van Dick Voeten, de vroegere dirigent van Excelsior en later bij de operettevereniging van Speeltuin Assendorp, nu ook dirigent is.
Uit navraag bleek mij dat Dinie dirigent was van het Zwols amusementorkest. Het vroegere seniorenorkest. Zij spelen regelmatig in de verschillende verzorgingshuizen. Toen ik contact had met de oudste zus van Dinie, Ineke Voeten, vertelde die mij dat tijdens een optreden Dinie aangesproken was door de dochter, Hermannus (Manni), van de eerste tamboer-maître van Excelsior, Harm Dijkslag. Zo kwam ik aan het adres van Manni en na een paar gesprekken met haar ben ik weer een stapje verder gekomen in mijn onderzoek naar het leven van mijn vader. Zo zie je maar weer dat een onderzoek naar het verleden van de speeltuin veel informatie kan opleveren!

Nog wat kleine weetjes

In de speeltuin werd toen mijn vader er bij betrokken was aan acrobatiek-knutselen-zangles en slagbal gedaan. Mijn moeder Beth was ‘s avonds bezig om handwerken te onderrichten.
Zus Giena is ook nog bij de operette van Assendorp geweest en heeft een uitvoering in Odeon meegemaakt. Ze is toen als boer opgetreden!

1954. Als kind van 5 jaar ging ik naar de kleuterschool in het speeltuingebouwtje.

Ook deed ik mee aan de speeltuinvoetbalwedstrijden. In de verschillende speeltuinen die Zwolle rijk was werden teams geformeerd die tegen elkaar voetbalden. Namen: ’t Noorden, (noorden van de Bollebieste) ’t Westen (Kamperpoort), ’t Oosten (Wipstrik) en Assendorp dat zijn eigen naam behield! Omdat er toen nog geen toestellen in het midden van het veld stonden konden de wedstrijden in de speeltuin plaats vinden. Later is men uitgeweken naar het veld achter Urbana waar nu allemaal kantoren gebouwd zijn. Ik weet nog dat in die tijd, eind 50er begin 60er jaren, ik bij de selectie zat die op het speelveld van speeltuin het Noorden tegen de selectie van Deventer moest spelen. We wonnen maar vraag me niet met hoeveel! Als linksbinnen stond ik naast midvoor Johan Keizer die later bij P.E.C. werd omgeschoold tot keeper. Meer namen van dat elftal weet ik niet.

1959. Foto van het H.C.O.
Bij de rode pijl is nog net de witte doelpaal te zien. Links daarachter de schommels. Aan de overzijde de Hortensiastraat. U ziet dat de populieren al aardig gegroeid zijn. Bij de populieren op de andere hoek sloeg in de 50er jaren en keer de bliksem in. Wij waren thuis net aan het eten. Grote schrik door de harde klap. De stukken hout vlogen in de rondte en een man die stond te schuilen in het kleine portiekje bij de winkel van Drosten kreeg een stuk hout tegen zich aan. Een stuk hout heb ik naar huis meegesleept en heeft een tijdlang bij ons in het kippenhok dienst gedaan als zitplaats voor de kippen!

De speeltuinvereniging nam ook het initiatief om met de kinderen naar het zwembad te gaan. Ze wandelden onder leiding van mevr. Coridon, mevr. Westerop en (kleuterjuf) Roeli Stolte naar het Stilobad aan de Turfmarkt. Vele kinderen hebben daardoor een zwemdiploma gehaald.
Aan het eind van de 40er jaren werden er films voor de jeugd vertoond door dhr. Voerman. Dat gebeurde op de Molenweg in het gebouw “De Dageraad”. 2x op een dag waardoor honderden kinderen de films konden zien. Later werd dit overgenomen door de familie De Goede en werden de films vertoond in het speeltuingebouwtje aan de Geraniumstraat.
Op zaterdagmiddag slapsticks kijken! Van 2-3 uur en van 3-4 uur waren daar films te zien van The Keystonekops, Harold Lloyd, James Finlayson (De Schele), Stan Laurel & Oliver Hardy, Charlie Chaplin en niet te vergeten de Our Gang (The Little Rascals).

Niet alleen kinderen van de Pierik of Assendorp waren er te vinden maar ook kinderen, die het wisten, uit andere wijken kwamen naar het speeltuingebouwtje om de films te bekijken. Voor een (zilveren)dubbeltje mocht je een uur kijken. Vaak kreeg ik twee dubbeltjes van mijn moeder maar meestal ging ik dan het tweede uur geen film kijken maar had meer belang om te voetballen in de speeltuin. Omdat mijn moeder vanuit haar kamer in de Geraniumstraat een groot gedeelte van de speeltuin kon overzien speelde ik altijd op het gedeelte dat niet in het zicht was! Ik ruilde dus nooit van speelhelft en ging nooit mee als er een aanval was. Ik speelde na de “rust” bij de tegenstander gewoon op dezelfde plaats verder! Daarom werd ik later bij P.E.C. een goede verdediger! Het zo uitgespaarde dubbeltje kon ik besteden aan snoep. Ja ja, dat ging goed tot dat het uitkwam natuurlijk!

Er is weinig meer over van het uitzicht op de speeltuin vanaf Geraniumstraat 34. Een foto van Google Earth uit 2009 laat dat zien!

Links de Geraniumstraat en rechts de Zonnebloemstraat met in de verte de toren van de St. Jozefkerk. De kerk is omgebouwd tot woonappartementen. De speeltuin is nu (2014) behoorlijk gemoderniseerd en heeft meerdere gebouwen gekregen die volop in gebruik zijn voor activiteiten.

Speeltuin Assendorp is de grootste particuliere speeltuin van Nederland met zo’n 500 leden. Dat mag ook wel even vermeld worden. Jammer is wel toen ik informatie probeerde te bemachtigen in de speeltuin er weinig interesse was. Geschiedenis interesseerde ze niet, toekomst daar gaat het ze om! De papierrommel van de zolder is al jaren geleden met het grof vuil meegegeven ondanks dat ik bij de toenmalige voorzitter Egbert de Goede aangegeven had dat ik daarvoor interesse had.