Inhoudsopgave

Het begin

Soms een jongere periode er tussendoor en gegevens die ik in oude kranten tegen kwam.

Bestuur van “Buurtvereniging De Kamperpoort”, H. Reynbergen;voorzitter, Ruben Koopman;secretaris, W. Bartels;penningmeester, H. op de Weeg, D. Elbrink, K. Scheffer en J. Hages, belegden in één der zalen van café “De Munnik” op de Hoogstraat te Zwolle, een vergadering met als doel: “of er animo was voor de oprichting van een mondharmonicavereniging.”. Het enthousiasme bleek de verwachtingen te overtreffen want staande de vergadering gaven zich maar liefst een 60-tal mensen op. Andere bronnen spreken over 36 personen!! Waarschijnlijk kan dat te maken hebben dat het 36 volwassenen waren en dat met de jeugd er bij het totaal aantal aanmeldingen op 60 personen kwam? Zo werd op 23 oktober 1928 de “Eerste Zwolse Mondharmonicavereniging” opgericht genaamd: “EXCELSIOR”.

Vreemd is dat in er de pers veelvuldig, in plaats van harmonica als er over Excelsior werd geschreven, het woord mond-accordeonvereniging gebruikt wordt! Ook in het verslag dat in de Zwolsche Courant van 31 juli 1935 te lezen is naar aanleiding van het trouwen van dirigent/directeur Dick Voeten wordt accordeon gebruikt. Op het vaandel van Excelsior is toch duidelijk “harmonica” te lezen! In de volksmond is een mondharmonica een mondorgel. Zelfs het woordenboek geeft bij mondorgel/harmonica geen accordeon aan! Waarschijnlijk dat accordeon deftiger was? Dus ik kan met een gerust hart de verschillende benamingen gebruiken. De mondorgelspelers kregen als bijnaam: “Bekkenstrijkers”!

Voor de WOII waren er veel accordeonverenigingen en die waren verenigd in een bond. Toen harmonicaverenigingen opgericht werden konden die zich waarschijnlijk alleen bij die bond aansluiten. De geëmailleerde speld die ik in de bescheiden van mijn vader vond heeft als tekst: “STICH.NED.BOND.V.MONDACC-VER.” Het gebruik van het woord accordeon i.p.v. harmonica zal door de naam van die bond voor verwarring hebben gezorgd.
Op medailles is ook regelmatig mondharmonica ingegraveerd.

De heren H. Reynbergen en W. Bartels, die in de buurtvereniging van de “Kamperpoort” als resp. voorzitter en penningmeester al hun werk hadden, werden voor die posities ook aangesteld bij Excelsior. De fam. Reynbergen had een mandenvlecht bedrijf. Dhr. Bartels had een meelbedrijf. Als secretaris werd W. Beekman aangesteld. Als bestuurslid nog Ruben Koopman.
Dick Voeten (geb. 1908, overl. 1964) kon als dirigent aan de slag. De tamboers werden begeleid door Harm Dijkslag die meteen als tamboer-maître fungeerde. Hij liep voorop bij de senioren maar in het begin ook bij het jeugdkorps. Tijdelijk is daar een jongen (Frans Dokter?) als tamboer-maître geweest maar omdat die zijn vader het maar niks vond heeft hij bedankt voor de vereniging. Ook de dochter van Harm Dijkslag, Henrieka (Drika en ook als naam Rika), heeft in het midden van de 30er jaren een paar maal als tamboer -maître gefungeerd volgens haar zus Manni.

Direct na de oprichting kreeg dirigent Voeten hulp van Derk Dikken, de vader van Herman Dikken, die bij muziekvereniging “De Bazuin” vanaf de oprichting, 22 nov. 1927, op de Bugel zijn toontje mee blies. Derk was volgens oud-leden ook lid van het Zwols Stedelijk Orkest. Omdat Derk zijn zoon Herman een talent had voor muziek werd die door Voeten en Derk opgeleid om samen met Derk het jongerenkorps te begeleiden.
Zo rond 1929-’30 werden de senioren begeleid door Dick Voeten en het jeugdkorps (55! jongens en meisjes) door vader en zoon Dikken. Geoefend werd er in dat begin bij café De Munnik. Nadat leden een periode van muziekstudie achter de rug hadden mocht men pas de straat op. Het jeugdkorps liep, als ze op straat kwamen, meestal achter de tamboers van het seniorkorps en voor de senior mondorgelspelers.

Eerste jeugdkorpsfoto van 1928-1930. Herman staat rechts van zijn vader Derk. Hun uniform bestaat o.a. uit een donkere broek!
De zus van Herman, Coba, zit op de 2e rij 2e links. 1e links op die rij is Dinie Kappers. Rechts naast Herman Marietje Mossing die woonde in de Kleine Voorde en daarnaast Wanna Kappers.
Links naast Derk staat Gerrit? Wolters uit de Merelstraat. Daar weer naast, voorzitter dhr. Reynbergen. Aan de buitenkant bestuurslid Ruben Koopman van de Jufferenwal. De heren rechts zijn mij niet bekend.

Tijdens het 30-jarige jubileum in 1958 was er een interview te lezen in de Zwolsche Courant van vrijdag 3 oktober 1958. “De heren Ma(Rinus) Willems en Derk Dikken, die al lid waren vanaf de oprichting, haalden herinneringen op en konden zich de eerste mars nog goed herinneren. Er werd op een zonnige zondagmorgen, o.l.v. dhr. Voeten, “De Watersteeg rond gelopen. De belangstelling was enorm!”.
Voor de oplettende (oud-)Zwollenaar is de naam “Watersteeg” geassocieerd met de weg tegenover restaurant Urbana. Als je vanaf Heino komt ligt Urbana aan het begin van Zwolle, aan de Wipstrikkerallee. Die Watersteeg heette daarvoor “Nieuwe Dijk”. Nadat in die buurt grotere huizen werden gebouwd vonden de bewoners een naam als Watersteeg niet meer passend en werd de gemeente gevraagd om de naam te veranderen. Dat is toen Kuyerhuislaan geworden!
Ik neem niet aan dat het om DIE Watersteeg gaat maar dat er op de Kamperpoort, en dan denk ik aan een weg waar later de Veemarkt in 1931 in gebruik werd genomen, een weg aanwezig was die bij de bevolking van die wijk als Watersteeg bekend was. Op de Kamperpoort, maar ook op andere plaatsen in de stad Zwolle, hebben vaker wijzigingen van straatnamen plaats gevonden en werden bijnamen aan straten/stegen gegeven. Dhr. Willems en mijn opa hebben in dat kranteninterview de naam Watersteeg genoemd. Voor hun was die naam in het dagelijks gebruik normaal. De Watersteeg bij Urbana ligt vele kilometers verder aan de andere kant van de stad en waarom zou je je eerste mars, waar je ook nog het uniform ging showen, zover van je eigen wijk doen! Toen de Veemarkt in 1931 aan werd gelegd is de straat er omheen “Veemarkt” genoemd. Is toen de naam “Watersteeg” daar verdwenen maar is die bij de ouderen voort blijven leven? Op oude plattegronden van vóór 1931 heb ik echter op de Kamperpoort niet de naam Watersteeg gevonden! Dus zal het altijd wel een mysterie blijven. De tekst in een artikel gaat verder met:“In wit overhemd-broek en pet, geaccentueerd met een brede zwarte elastieken band om het middel en een keurige zwarte stropdas (op foto’s is te zien dat niet iedereen in het begin over een zwarte das beschikte maar een grijze kon er ook mee door.), liep men vol trots te marcheren en te musiceren met voorop maître Harm Dijkslag.”.
Op de plaats waar nu de IJsselhallen staan werd in 1931 de Veemarkt aangelegd. Tussen en rondom de open hallen was er een goede bestrating waar op de zondagmorgen het marcheren maar vooral het marcheren tijdens het muziek maken werd beoefend. Van dirigent Dick Voeten is bekend dat hij een broertje dood had aan het mee moeten marcheren en zijn dochter Ineke wist te vertellen dat haar vader dan in het midden ging staan zodat ze om hem heen rondjes moesten lopen. Op de site van het H.C.O. staat bij een foto, die gemaakt is tijdens het trouwen van dirigent Voeten in 1935, een opmerking over dat marcheren.

“Huwelijk van de heer Derk (Dick) Voeten, directeur van de Mondaccordionvereniging "Excelsior" met mej. H.T. Volkers. Dhr. Voeten was in zijn vrije tijd onder andere dirigent van "Excelsior". Excelsior werd opgericht op 23 oktober 1928 in een zaaltje van café De Munnink aan de Hoogstraat en was er op gericht de jongeren uit de Kamperpoort iets te doen te geven. Het werd al gauw een grote vereniging en er heerste een bijzondere strenge discipline, waarbij het exerceren op het Veemarktterrein wel wat weg had van een legeroefening (informatie mevr M. Florusbosch-Voeten, dochter van J. Voeten (1901-1959), fotograaf Eigen Erf.”
Op deze foto staat mijn vader met de rug naar de fotograaf en dirigeert het jeugdkorps van Excelsior.

Dhr. Voeten was streng. Als er op het uniform vlekken zaten dan mocht het desbetreffende lid niet mee.
Ook is het verhaal bekend dat tijdens een concours Excelsior in de prijzen viel en dat sommige leden aardig dorstig waren geworden en daar niet zo goed tegen konden en spontaan in een boom klommen. Dhr. Voeten was daar niet van gediend want de uniformen werden daar smerig door.

Wie de allereerste uniformen gemaakt heeft? Bekend is dat mevr. Koopman van de Herenweg, de latere schoonmoeder van Herman Dikken, in ieder geval één van de maaksters was. Haar dochter Elisabeth (de latere vrouw van Herman) hielp ook mee. In de naoorlogse periode heeft zij nog een dirigentenpak voor Herman gemaakt hoorde ik van oud-lid Eppe Overink. Ook het vaandel van het jeugdkorps zou zij samen met haar moeder gemaakt hebben. Beth kleedde ook de poppen aan met het uniform van Excelsior. Op feestavonden kon je in de verloting een pop als prijs winnen als de naam van die pop geraden was. Deze naam werd van te voren in een envelop gedaan zodat het eerlijk kon verlopen. Ook werd zo’n pop als dank wel eens aan mensen uitgereikt bij bijvoorbeeld een huwelijk (jubileum) of een geboorte. De oudste dochter van Voeten, Ineke, had ook nog zo’n pop en die heette “Bernard” maar ze had de pop niet meer in haar bezit. De pop had een witte pet met een glimmende zwarte klep. Voorop de pet was een koperkleurige speld. Om het middel van de pop zat een smal zwart bandje. Op het blauw gekleurde borstzakje waren twee witte biezen als een kruis genaaid, zodat het precies het wapen van Zwolle leek. (Dat embleem is pas ingevoerd rond 1935-36.)
In de Prov. Overijsselse en Zwolsche Courant van 17 november 1930 was een verslag te lezen over de openbare uitvoering van Excelsior op 15 november. De journalist vermeldt een aantal interessante dingen. De vereniging heeft op dat moment 140 leden waarvan de helft uit senioren bestaat en de andere helft uit jeugdleden en “is thans reeds door de zorgzame bemoeiingen van verschillende dames in het bezit van een prachtig vaandel, waaraan zowaar al eere-metaal prijkt.”. In het hoofdstuk over het Vaandel had ik mijn bezwaren tegen een datering van dat vaandel, als zou dat in 1933 aangeboden zijn door de donateurs, al verwoord. Verder geeft hij aan “dat de leden ieder 5 mondorgels, in verschillende toonsoorten, van de vereniging hebben gekregen.
Op die avond werd een pittige openingsmars ingezet waarna de senioren “An den schönen blauwen Donau” speelden, het nummer waarmede op ’t concours in Gouda het vorig jaar een 1e prijs werd behaald, “De Koekoeks-wals” en “Vision Celéste” verwierven, evenals de Excelsior-marsch van den heer Voeten, een daverend applaus. Vision Celéste van A.P. Meerkens zal binnenkort als vrij nummer op het concours in Amsterdam gespeeld worden. De juniorafdeling, die onder leiding van de heer Dikken optrad, had de groote belangstelling van de talrijke aanwezige luisteraars. In hun keurige witte blousjes stonden de jongens en meisjes op het toneel gerijd. Zij blikten vrijmoedig of verlegen, zoekend en herkennend, naar hun aard de zaal in, maar lettend onderwijs op hun leider, die zijn jeugdige muzikanten “Waldhoorn”, “Op de heide” en eenige marschen liet spelen, waarmede hij veel bijval verwierf. De avond werd opgevuld door de familie Hofman die verschillende sketsjes en zangnummers vertolkten.”. Deze tekst vermeldt om u een indruk te geven hoe zo’n avond in elkaar stak.
Op 31 augustus 1931 is er de zesde jaarlijks uitvoering van de juniorafdeling in Hotel Wijnberg. Zij werken dan samen met de meisjes afdeling! Er worden geen leidinggevenden genoemd maar de totale avond duurt nog tot 3 uur nachts!!
Meestal werden de uitvoeringen bij Hotel Wijnberg op de Veemarkt gehouden maar blijkbaar waren er zoveel leden dat die zaal te klein was geworden want op 11 november 1931 is de jaarlijkse uitvoering in de schouwburgzaal van Odeon. De opening werd verricht door de voorzitter en de tweede voorzitter in een soort van tweespraak die de gevulde zaal wel kon waarderen. Het seniorkorps speelde onder leiding van directeur Dick Voeten een pittige openingsmars waarna de jongens en meisjes van het juniorkorps, onder leiding van dirigent Herman Dikken, de aanwezigen met een openingsgezang! verwelkomden. Het lied werd samen met het publiek nogmaals ten gehore gebracht voordat de mondorgels in gebruik werden genomen.

In de jaren dat Excelsior bestond deed het zijn naam eer aan. Men kwam steeds hoger in de klasse. Op verschillende concoursen werden prijzen gewonnen en in de 50e jaren speelden ze zelfs in de Ere-afdeling van de Stichting Nederlandse Bond van Mondaccordeonverenigingen.
Talrijk waren de belangeloze concerten die gegeven werden in verschillende sanatoria. Zandhove, toen nog in het voormalige Zwollerkerspel, en buiten de stad ging men regelmatig naar het sanatorium in Hellendoorn. Ook het gesticht in Balkbrug kon op hun deuntjes rekenen en bij de opening van de muziektent op het Assendorperplein bliezen en trommelden zij hun partij.

Eind 40er-begin 50er jaren. Excelsior aan de voorkant van het sanatorium Zandhove.
Henk Wissink als tamboer-maître.

Jeugdherberg in Zwolle?

Veel Zwollenaren weten niet dat Zwolle een jeugdherberg heeft gehad. Deze was gevestigd aan de overzijde van de Vecht bij Berkum. Vanaf die oude houten verbindingsbrug kon je richting het noorden gaan en rechtsaf naar Ommen. Vlakbij die brug lag een landgoed waarvan het grote huis in gebruik werd genomen als jeugdherberg. De naam van het huis was Dijkzicht. Het adres: Meppelerweg 5I. Later is dit adres veranderd in Hessenweg 3. De meisjes sliepen op de eerste verdieping, jongens op de zolder. Excelsior heeft nog gespeeld bij de opening op 21 juni 1933 die verricht werd door Mr. van Maanen, rechter te Zwolle. Als jeugdherberg werd het in 1939 gesloten omdat er te weinig belangstelling voor was. In 1942 werd het gevorderd door de Duitsers en werd het in gebruik genomen door de Hitler-jugend die er vakantie konden vieren. Vakantie bestond voor hun in het graven van tankwallen! Waarschijnlijk na de aanleg van de Nieuwe Vechtbrug en de aansluiting van de Hessenweg op de A28, of na de annexatie van Zwollerkerspel in 1967, is het adres opnieuw veranderd en Dijkzichtweg (nu 7-9) geworden.
Tijdens de officiële opening van het concours op 5 juni 1933 attendeerde de voorzitter van Excelsior, dhr. Reynbergen, de deelnemers op de jeugdherberg die op 21 juni geopend zou worden.

Rechts
Excelsior bij de opening. Foto ontvangen van Ineke Jansen-Voeten.

Links
Op 30 juni 1976 stond er in de Zwolse Courant, in de rubriek “25 jaar geleden”, een verslagje over een voetbalwedstrijd in 1951 tussen de gemeenteraad en de pers. Excelsior was weer van de partij! Staande bij het vaandel, Cobus Dikken.

23 November 1935 was de 7e grote feestavond in Hotel Wijnberg waar dhr. Voeten zijn senioren dirigeerde maar er was ook een optreden van R. Dijkslag met haar vioolgitaar!

Tijdens voetbalwedstrijden zorgde Excelsior voor en tijdens de pauze voor de muzikale noot. Na de WOII speelden ze bij de traditionele “Zomer Zotheids-voetbalwedstrijden”, waarvan de opbrengst naar een liefdadigheidsinstelling ging. Ook bij paardenwedstrijden op het sportveld aan de Ceintuurbaan konden bezoekers genieten van de vrolijke klanken van de mondorgels. In optochten met Koninginnedag gaf men acte de present.
Naast restaurant Urbana, aan de kant van de Wipstrikkerallee, lag voor de WOII een houten onoverdekte wielerbaan en ook daar werd Excelsior uitgenodigd om tijdens wedstrijden voor de vrolijke noot te zorgen. De wielerbaan is in de oorlog opgestookt!

50er jaren:op een natte druilerige feestdag in de optocht op de Melkmarkt. Linksvooraan Rinus Willems.

Over de beginperiode wist Manni Dijkslag, de dochter van de eerste tamboer-maître, mij nog wat te vertellen. Manni was met haar zus Hendrika begin 30er jaren lid geworden van Excelsior. Zij vertelde dat mevr. Voeten de meisjes van het jeugdkorps toen begeleide. Er waren op dat moment acht vrouwelijke tamboers. Navraag bij de oudste dochter van dirigent Voeten leverde het volgende op: zij wist niets van het gegeven dat haar moeder meisjes begeleid zou hebben! Zij kon zodoende dat gegeven weer toevoegen aan het familiearchief!

Grote Markt in Zwolle. Manni en haar zus houden opzij de linten vast. Maître;Harm Dijkslag.
Rechtsvoor: Derk Dikken.

Dan is er nog een foto die uit het album van de fam. Dijkslag komt. Op de blouses zijn geen emblemen te zien, dus een vroege foto. Een feestelijk Excelsior gezien de linten aan het vaandel. Na bestudering van de foto zag ik midden in het korps een jongen lopen die een bordje ophoudt met daarop het nummer 1! Is dat in 1933 tijdens het jaar van het eerste lustrum of is het met een optocht? Mijn gedachte bleek juist te zijn toen ik de krant van 6 juni 1933 las. De 19 deelnemende verenigingen aan het jubileumconcours van Excelsior, 2e Pinksterdag 5 juni 1933, vertrokken om 12 uur vanaf de Nieuwe Veemarkt in optocht naar de binnenstad van Zwolle met voorop Excelsior. In het verslag werd nog aangegeven dat de linten blauw en wit waren. Op vrijdag 20 januari was er al in de Courant een vooraankondiging van dat concours te lezen. Excelsior zou i.v.m. het 1e lustrum een groot Internationaal Mondharmonicaconcours organiseren. Een groot aantal verenigingen hadden zich al aangemeld en zelfs in Duitsland bleek er belangstelling te zijn gezien een artikel in de “Hohner-Klänge” uit Trossingen. De auteur beschrijft de vereniging en feliciteert die met haar plan en juicht het samenkomen van Hollandse en Duitse verenigingen toe in de vriendelijke stad Zwolle. “Een concertreis van Nederrijnse orkesten door Zuidoost Nederland zal aan de wedstrijd vastgeknoopt worden”. Het comité van voorbereiding bestaat uit erevoorzitter burgemeester L. A. van Roijen en dhr. W. Beekman (secretaris van Excelsior) van de Deventerstraat 9. De deelnemende Duitse verenigingen staan onder leiding van Peter Kirschbaum.
Terwijl ik die oude kranten aan het doorbladeren was kwam ik nog een advertentie tegen waarin te lezen was “Pinkstermaandag naar Zwolle. Bezoek het Groot Intern. Mondorgelconcours in de grote zaal van de Buitensocieteit. 19 deelnemende verenigingen (met ongeveer 1000 spelers). Om 12 uur de Groote Optocht vanaf de Nieuwe Veemarkt, 1 uur aanvang van de Marschwedstrijd in de Westerlaan en om 2 uur aanvang met de Concertwedstrijd, Vaandelwedstrijd en Eerewedstrijd. Donateurs op vertoon van diploma vrijen toegang”. Verder was de toegang 35 cent en een tekstboekje 10 cent. De ingang van de zaal, die om 1 uur open ging, was aan de Westerallee (oude naam voor de Westerlaan).
In het verslag van die jubileumdag was ook nog te lezen dat de aankomende verenigingen door gidsen werden opgewacht en rondgeleid, en de officiële ontvangst en opening om 11 uur bij Hotel Wijnberg aan de Nieuwe Veemarkt plaats vond. Aan het eind van de dag, voor het begin van de concertwedstrijd ontvingen de beide directeuren, van het senioren en jeugdkorps, van de voorzitter een speciale herinneringsmedaille. Op de foto hierboven tijdens de opening van de jeugdherberg draagt dirigent Voeten die medaille met trots evenals mijn vader op o.a. onderstaande foto. Het totale verslag van die dag.
Daarin o.a. de vermelding van de gewonnen prijzen van Jubal uit Oldebroek (’t Loo) en van de vereniging S.V.A.. Niet alleen dat mijn vader als directeur/dirigent van de jeugdafdeling op moest treden maar hij dirigeerde ook nog die twee andere verenigingen! Hij zal een drukke dag gehad hebben. Wat mij opvalt is dat de organiserende vereniging zelf nergens in de prijzen voorkomt. Gunde men de andere verenigingen een prijs? Er wordt wel een aantal malen de vereniging “Excelsior uit Zwollerkerspel” genoemd. Dat is waarschijnlijk de mondorgelvereniging uit Westenholte. Die is in 1929 opgericht en had als dirigent dhr. G. Van Dijk. De naam Excelsior komt regelmatig voor bij verenigingen in ons land en zorgt bij onderzoeken wel eens voor verwarring.

Op de foto hiernaast aan de ene zijde vier meisjes, met zwarte rokken, die de linten vasthouden. Nauwelijks zichtbaar aan de andere zijde ook een zwarte rok met nog net zichtbaar daar achter wat voeten waarom ik denk dat er meerdere meisjes lopen. Manni had het over 8 vrouwelijke tamboers (bij het jeugdkorps) maar wanneer die daar waren is moeilijk in te schatten. Op de afbeelding hiernaast van het lustrum in 1933 herken ik zeven meisjes met een zwarte rok waarvan maar drie met een trommel!

Op de vlag de tekst:”1e Zwolse mondharmonicaver. “Excelsior” Junioris Afdeeling”.

De lustrumfoto van het seniorkorps (uit 1933) kreeg ik ook van Manni Dijkslag. U ziet dat bij de junioren de tamboer-maître, Herman Dijkslag, in de houding op zijn vader Harm Dijkslag lijkt!
Dirigent Voeten in donker pak met pet. Links boven hem met losse stropdas en schuin weg kijkend; Herman Dikken. Derk Dikken staat rechtsvooraan met trompet, mondorgel en trommel net als de tamboer aan de andere kant. 3e van rechts is Egbert Koopman de zwager van Herman. Teunis Dikken is waarschijnlijk de tamboer die geknield zit 2e van links. Op het vaandel zijn al veel lauwerkransen te zien. Deze foto en die van het jeugdkorps zijn op dezelfde plek gemaakt. Herman heeft zich omgekleed en bij de junioren heeft hij zijn dirigenten pak aan. Verder ziet u op de schouder de ampuletten als teken van een tamboer.

Het Zwolse wapen

1935-1936. Heel duidelijk de presentatie van de emblemen. Het vaandel moest zeker afgestoft worden want er zit geen lauwerkrans meer op!
Rechts: dirigent Voeten en aan de linkerzijde bestuurslid Reynbergen naast dirigent Herman Dikken. Opa Derk Dikken rechts vooraan met trommel, trompet en mondorgel.

Deze foto ontving ik van Ineke Jansen-Voeten en is gemaakt in 1936 toen Excelsior naar een concours in Utrecht ging.
Rechtse tamboer;Derk Dikken. 2e links van Derk zijn zoon Teunis.

Met deze foto zit ik nog steeds in mijn “maag”.
Volgens familieleden zouden daar als tamboer op staan mijn oom Jan en naast hem oom Teunis. Teunis heeft zijn concerttrommel onder de arm want er wordt nog niet gespeeld op de mondorgels. De mondorgels zitten in een tasje die aan een riem bevestigd is die de meisjes om hun middel hebben. De meisjes zijn duidelijk ouder dan de meisjes met de zwarte rokken die we hierboven op de foto’s gezien hebben. Omdat er geen emblemen zichtbaar zijn op de blouses zou de foto van voor 1935-36 zijn. Mijn ome Jan, die links vooraan loopt, zou dan gezien zijn geboortedatum van 29-07-1925, 10-11 jaar zijn! Teunis die van 04-07-1917 is, zou dan 18-19 jaar oud zijn! Ik blijf twijfelen. Begeleiden zij soms een andere vereniging?

In de krant van do 2 april 1936 werd bekend gemaakt dat “Excelsior, zij het in bescheiden verband, haar kunnen mocht vertonen voor de microfoon van een klankopnameapparaat. De vrolijke klanken zouden de dag er op, via het gemeentelijke radiodistributiebedrijf, worden uitgezonden.
Manni vertelde dat het oefenen op de mondorgels veelal op de dinsdagavond in een soort gymnastieklokaal van de kleuterschool (voorbij kantoor Calcar (Vocaleum)op de Hoogstraat) plaats vond. Daar marcheerden ze ook want ze wilden niet op straat allerlei mensen achter zich aan hebben. In dat lokaal kregen ze tamboerles van Dijkslag en mondorgelles van (meestal) Dick Voeten. Herman Dikken was wisselend aanwezig. Door omstandigheden kregen de meiden wel eens les in het huis van Dijkslag in de Groote Baan. Volgens Manni vonden de buren het geweldig! Manni wist ook nog dat na drie tamboermarsen de mondorgels moesten spelen.
Zwarte rokken,witte blouse en het witte petje werd, volgens haar, afgewisseld met een soort van zwarte baret! Manni wist nog dat er in die tijd veel lol gemaakt werd maar er werd scherp gelet op reinheid van het uniform. Als de leden naar een concours gingen was het niet gebruikelijk dat ze andere kleren bij zich hadden. Je stapte gewoon in de Busse van Schutte met je uniform aan.
In 1938 vierde de Eerste Zwolsche Mondharmonicavereniging haar tweede lustrum. In optocht vertrok men vanaf de Veemarkt, richting binnenstad. De feestelijkheden haalden zelfs de Nationale pers. Het populaire tijdschrift “EIGEN ERF” zou een foto er van geplaatst hebben maar is niet in mijn bezit. Als de vereniging vanuit de Kamperpoort naar de binnenstad ging moesten ze over de Kamperpoorterbrug. Omdat je als groep nooit in de maat mag lopen op een brug (om schommelingen van de brug te voorkomen) moesten de korpsleden uit de pas lopen wat dan ook altijd een lachwekkend gezicht was.
Manni gaf aan dat rond 37-38 dirigent Voeten bij de vereniging weg was. Na een bezoekje van mij aan het H.C.O. kon ik in de krant van maandag 22 februari 1937 lezen dat de zaterdag ervoor de juniorenafdeling van Excelsior haar 5e uitvoering had gehad in Hotel Wijnberg. (Dus geeft dit aan dat de junioren niet elk jaar een uitvoering hadden!) De avond was geopend, i.v.m. de afwezigheid van de voorzitter, door de secretaris R(uben) Koopman. Op die avond speelde voor het eerst de damesafdeling, die 16 leden telde, onder leiding van dirigent mevr. Voeten-Volkers. De journalist schreef er nog bij dat zij de 2e vrouwelijke dirigent in Nederland was die voor een mondorgelgroep stond! Dit gegeven zullen de dochters van Voeten goed doen want die weten dit nog niet! Met zekerheid sprak Manni dat er geen extra prijzen waren voor een tamboer-maître zoals bij dirigenten. Vreemd dat ze dat zo met stelligheid tegen mij zei want ik kreeg bij ons tweede gesprek van haar een doosje met medailles van haar vader. Daar zaten toch echt medailles in die hij als tamboer-maître gewonnen had. Zo ziet u dat verhalen niet altijd betrouwbaar zijn. Je moet het altijd verifiëren. En dan nog iets: 11 juli 1938 was in de krant te lezen dat Excelsior de dag ervoor in Amsterdam meegedaan had aan een concours. Een 1e prijs werd gewonnen tijdens de marswedstrijd, bij het concert in de superafd. en bij de erewedstrijd! 2e prijzen werden behaald door de tamboers en door de tamboer-maître. Bij de meisjesafdeling in de 3e afd. werd bij het concert een 1e prijs gewonnen en kreeg mej. R. Dijkslag als tamboer-maître een 2e prijs. Hieruit blijkt dat zowel vader als dochter Dijkslag als tamboer-maître een 2e prijs hadden gewonnen. Als u het hoofdstuk over Harm Dijkslag gaat lezen zult u zien dat beide medailles in het doosje zaten dat ik kreeg van de dochter van Harm. Dat Manni niet meer wist dat er prijzen waren voor tamboer-maîtres komt mij dan ook vreemd over. Ook wist zij niet meer dat haar zus D(Rika) een 2e prijs als tamboer-maître gewonnen had. Zal de leeftijd van haar zijn die haar parten speelde? Ze was ook bijna 90 jaar toen ik haar sprak! Verder werden in dat krantenartikel geen namen genoemd!
Er werd namelijk door een jury, tijdens een concoursdeelname, beoordeeld op de muziekuitvoering door de mondorgels, er was als vereniging een marswedstrijd en een tamboerwedstrijd. Voor de dirigent en ook voor de beste tamboer-maître waren er prijzen te winnen. Voor de juniorenkorpsen gold dit ook.

Over de tijd van 1937-39 nog het volgende: u zult in het “Levensverhaal” onder S.V.A. (die andere mondorgelvereniging) lezen dat er toen letterlijk en figuurlijk veel speelde bij beide verenigingen maar hier wil ik alvast een belangrijk gegeven aanhalen: rond die tijd was er een machtsstrijd gaande om het dirigentschap bij de senioren van Excelsior. Herman Dikken won met S.V.A. vaker een prijs dan Dick Voeten met Excelsior. In die periode moet Herman Voeten vervangen hebben als dirigent. Daardoor was hij minder betrokken bij het jeugdkorps van Excelsior en zagen de jongelui hem niet zo vaak. Ook de vereniging Jubal in het Loo, zie verderop in Levensverhaal, maakte waarschijnlijk toen van zijn diensten gebruik. Daar kwam nog bij dat op 29 augustus 1939 de algemene mobilisatie werd afgekondigd. Of Herman al eerder dan die datum opgeroepen was? is mij niet bekend. Hij was gelegerd in Soesterberg als ordonnans bij de cavalerie.
In de oorlogstijd werd het verenigingsleven van Excelsior tijdelijk opgeheven. Een aantal leden hield onderling contact in het gebouw Pniël aan de Hoogstraat waar ze regelmatig bij elkaar kwamen om wat deuntjes te spelen.

1939. Mobilisatie. Stoer in de houding met de sabel aan de schouder. Herman rechts.

Onder “Rest van Herman Dikken” meer over het oorlogsgebeuren.