NEP of (NET) NIET!
Ik ben mij er terdege van bewust dat verzamelaars verschillend denken over hoe je een collectie opbouwt of wat ze mooi vinden. Vooral de manier waarop je aan bepaalde versiering gehecht
of gekomen bent bepaalt vaak het juiste gevoel over je verzameling.
Zoals ik regelmatig al aangeef krijg ik steeds vaker mails waarin verzamelaars mij om advies vragen. Veel vragen worden
gesteld nadat er een aankoop gedaan is en dan mag ik even bekijken of iets goed is! Regelmatig blijkt dat er sprake is van een miskoop en is de verzamelaar/ster zwaar teleurgesteld als
ik het antwoord aan hem of haar terugmail. Omdat ik erg nieuwsgierig van aard ben, ben ik eens aan het inventariseren gegaan wat er zoal aangeboden wordt op het internet en op markten.
Natuurlijk kost dat veel tijd maar gelukkig heb ik wat hulp gekregen van enkele verzamelaars/ters. Waarvoor nog mijn hartelijke dank.
Ik wil het hebben over de namaakartikelen die
bewust of onbewust als antiek of oud aangeboden worden. Ik zelf ga van het principe uit dat als je op een verkoopsite/markt/kringloop aangeeft dat het om oude/antieke/nostalgische kerstversiering
gaat, het geen kerstversiering is waar de ouderdom van bepaald is door de laag stof te meten die er op ligt maar dat er kennis in huis is om een redelijke datering vast te kunnen stellen. Zie
voor mijn definitie van ouderdom voor kerstversiering op de beginpagina van OPLETTEN.
Menig verkoper/verkoopster van kerstversiering heeft moeite om een juiste datering
aan te geven. Nu is dat op zich niet altijd een ramp als er een 10-20 jaar verschil in zit, maar het wordt wel een probleem als de suggestie gewekt wordt dat het om antieke of oude versiering
zou gaan terwijl dat absoluut niet het geval is. Als de verkoper dan ook nog een stevige prijs vraagt vertrouwt de (beginnende) verzamelaar er op dat de verkoper over meer kennis beschikt dan
hem zelf. Maar blijkbaar zijn bij veel handelaren de inkomsten belangrijker dan hun eerlijkheid.
In de periode 2004-2009 was ik regelmatig in de Veemarkthal te Utrecht. Tijdens de
verzamelmarkt in 2005 was er een verkoopster die op haar kraam dozen vol met, zoals zij aangaf, zeer oude kerstversiering had liggen. Pruisische helmen, indianen, vrouwenkopjes etc.. Mijn gevoel
zei dat er iets niet klopte. Alles in nieuwe kartonnen dozen en zoveel tegelijk!
In de periode waarin de echte “antieke” versieringen gemaakt werden gebruikte men als basis gelatineverf, was
of een mengsel van kaolin. Ik pakte een helm en bekeek die wat nauwkeuriger. Over de basiskleur was een dunne transparante laag aangebracht. Mijn interesse was gewekt. De laag voelde rubberachtig
aan en zodra ik het met een vochtige vinger aanraakte plakte het aan mijn vinger. Misschien dat ik beter kan schrijven: “het pikte”.
De indiaan/kop, vrouwtje en de vormen zoals die hieronder
te zien zijn, hadden nog de volgende kenmerken: van de hele partij was er niet één bij waar een echt oud dopje op zat. De meeste dopjes hadden wat roestig aandoende vlekken. De smerige donkere
vlekken die op de meeste versiering aanwezig was moet veroorzaakt zijn door walm. Kaarsenwalm of ze hebben de versiering in een rookkanaal opgehangen. Doordat de transparante laag niet glad is
wordt de walm in de laag gewreven en is niet meer te verwijderen. Voor mij was het erg duidelijk; er werd kerstversiering aangeboden die nieuw gemaakt was in oude mallen. Dit noem ik dus NEPPERS
omdat de suggestie gewekt was dat het om antiek/oude versiering zou gaan. Worden dit soort versieringen gewoon op de markt gebracht als zijnde namaakproducten dan heb ik daar geen moeite mee en
noem die dan ook gewoon namaak. Sommige verzamelaars zijn in de wiek geschoten en zijn verontwaardigd maar zij zelf kennen niet het verschil tussen neppers of de term namaak!
Op de rechterafbeelding linksonder een hoofdje met twee gezichten (z.g. Januskopje), deze versiering ligt ook in
de vitrine van het Weihnachtsmuseum in Rothenburg en wordt ook daar aangemerkt als vervalsing.
De 4 stuks zijn tegelijk gekocht (ca. 2000-2001) en hebben dezelfde uitstraling. Het bolletje
linksboven met maantje werd tijdens de laatste verzamelaarsjaarsbeurs in Utrecht nog aangeboden als zeer oud! Allemaal dus namaak!
De versiering op de linker afbeelding is afkomstig van een verzamelaarster die in het verleden zaken had gedaan met de verkoopster die de hele kraam met
namaakproducten had. De versiering op beide afbeeldingen zijn gemaakt in oude mallen en werden aangeboden op de verzamelmarkten en verkoopsites als antieke kerstversiering maar zijn het dus niet!
Nu, 2013, bereiken mij berichten dat deze versiering nog steeds aangeboden wordt in Nederland op markten als 'De Looier', Nieuwegein en in Breda! De schoorsteenveger heb ik als gelukssymbool
afgebeeld in mijn deel 2 op blz. 51. Recentelijk ontving ik het duitse boek “Christbaumschmuck Poesie aus Glas einst und jetzt”. Op blz. 148 staat zo’n schoorsteenveger afgebeeld en heeft
men als datering 1950-1975 aangegeven. In het boek zijn meerdere namaakartikelen uit de 80-90er jaren als 1950-1960-1975 gedateerd! Tja!
Korte uitleg
Toen in de 50er jaren van de vorige eeuw de bekende duitse verzamelaar en handelaar dhr. Müller Blech de oude mallen over de grens van oost naar West-Duitsland smokkelde heeft hij met de firma
de oude mallen gebruikt voor een nieuwe productie. Ga eens kijken bij de firma INGE-GLAS in Neustadt bei Coburg. De firma RADKO heeft datzelfde gedaan in de
80-90er jaren. Zie het boek “Christmas Ornaments & Collectible van George Johnson”.
In een aantal artikelen heb ik het adres vermeld en foto’s afgebeeld van de firma die als nostalgie
-christbaumschmuck.de via internet zijn producten afzet! Ook daar zijn oude voorbeelden gebruikt voor de nieuwe productie! We moeten niet vergeten dat veel oude mallen (familiebezit) nog in het
bezit zijn van glasblazers en dat zij er waarschijnlijk (??) niet de bedoeling mee gehad hebben om de nieuw geblazen (oude vormen) modellen als “antieke” op de markt te brengen. Neen, dat doen de
handelaren wel!
Toen
ik dit aan het herschrijven was, kreeg ik een mail van een verzamelaarster binnen met de vraag of de meegezonden indiaan wel oud was. Daar was hij namelijk voor verkocht. De foto was onscherp en
ik kon dan ook niet goed zien of het om een antieke of oude ging. Ik vond hem wel erg glimmen! Ik heb wat informatie opgezocht en dit samen met de vraag, of er een scherpere foto gemaakt kon worden,
teruggemaild. Na wat heen en weer gemail, maar geen betere foto ontvangen!, schreef zij dat er een indiaan op een Nederlandse verkoopsite stond waar als datering 1925-1950 bij stond. Het gaat om de
indiaan die hier links te zien is.
Dit is een mooi voorbeeld waar ik steeds op wijs als ik het over de onkunde van verkopers heb. De indiaan van de verkoopsite lijkt op de rechter indiaan die in
mijn deel 1 op blz. 34 is afgebeeld. Daar heb ik als datering 1925-1950 bij staan. Mijn indiaan is beschilderd met gelatine en laat aan de achterzijde iets los. De indiaan van de verkoopsite is uit
de jongste periode afkomstig en NA 1980! Vele handelaren zien in mijn boeken afbeeldingen van kerstversiering en nemen dan aan dat de versiering die zij willen verkopen net zo oud is. Het is jammer
dat zij vaak niet in de gaten hebben dat de beschildering gedaan is met moderne verfstoffen. Dat maakt wel het verschil in datering maar ook in prijs!! De verzamelaarster die mij mailde heeft veel
te veel voor haar (gelijkende) indiaan betaald en baalt behoorlijk. Regelmatig krijg ik informatie van Brocantewinkels die op internet o.a. kerstversiering aanbieden. Als ik dan een blik werp op het
aanbod en de datering maar ook de prijzen zie dan bekruipt mij het gevoel “waarom hebben die verkopers zo weinig kennis van zaken?”.
Terug naar de verkoopster in de Veemarkthal: Nadat ik de verkoopster op de kenmerken gewezen had en haar vertelde dat zij namaak verkocht maar dat de prijs niet in verhouding stond tot het geleverde,
gaf haar man mij gelijk!
Verder wil ik nog vermelden dat eind 80er begin 90er jaren op de markt in Wenen mij al kerstversiering was aangeboden die besmeurd was met vettige walm. De verkoper beweerde
toen bij hoog en bij laag dat het om oude kerstversiering ging!!
Op de verzamelmarkt van 2006 zag ik op een mooi aangeklede kraam met leuke dingen een kleine vitrine met daarin een plastic mapje
waarin een zeer zeldzame kerstman, als poëzieplaatje, met een groen crêpepapieren rokje, zat. Op mijn vraag of ik het even beter mocht bekijken werd bevestigend geantwoord en ik nam de kerstman in de hand.
Bekeek het van alle kanten en kon geen spoor van slijtage of een beschadiging ontdekken. Met zulk kwetsbaar materiaal is dat echt een zeldzaamheid. Wat mij verder opviel was dat er gelijmd was met een
harde lijm die uit een flesje (tuitje) moet zijn gekomen. Vroeger lijmde men door een schaaltje met lijm voor zich neer te zetten en een kwast er in te dopen. Het poëzieplaatje er mee in te smeren en dan
het rokje er op vast te drukken. Daarna, maar dat is geen wet van meden en perzen, werd voor de sier het rokje d.m.v. een katoenendraadje met een paar losse naaldsteken aan het poëzieplaatje vastgezet.
De verkoopster attendeerde mij er op dat ze nog een kerstman met een rokje had en die vond ik in een andere vitrine. De kerstman (poëzieplaatje) was duidelijk anders maar net als bij de eerste was deze
smetteloos en als n…….!!! Omdat de poëzieplaatjes erg dun waren maar de achterzijde wel een lichtbruine kleur hadden heb ik eens gekeken naar de nerfstructuur. Heel fijntjes, egaal en nauwelijks reliëf.
Ik vertelde toen aan de verkoopster dat ik bezig was om poëzieplaatjes te bestuderen. Over korte lontjes gesproken! Als door een adder gebeten reageerde ze met te zeggen dat ze beide versieringen aangekocht
had van een vriendin en die had er heel veel verstand van. Dus als verkoopster hoef je er geen verstand van te hebben? Ze had er veel voor betaald! Op mijn antwoord dat ik het daar nog niet eens over gehad
had, gaf ze opnieuw aan dat ze er voor het volle honderd procent er van overtuigd was dat ze echt waren. Ja, heb ik toen maar gezegd, natuurlijk zijn ze echt maar of ze oud zijn?? Voor een prijs van 55 euro
per stuk neem je dat aan! Maar een poëzieplaatje waar een stukje crêpepapier aan vastgeplakt zit, en als de tekenen er op wijzen dat ze nieuw op de markt gebracht zijn, dan laat ik mijn beurt wel voorbij
gaan.
Een uurtje later sta ik verderop bij een kraam en komt diezelfde verkoopster daar naar een flesje kijken. Maar omdat de letters op het dopje aan de kleine kant waren worstelt ze met haar
gezichtsvermogen en hoor ik haar zeggen tegen de man achter de kraam; “ik ben zo kippig dat ik van dichtbij weinig kan zien”. Ik heb haar toen mijn vergrootglas aangeboden maar volgens mij herkende
ze mij al niet meer. Denk ik.
Natuurlijk ben ik niet alwetend maar mijn ervaringen vanuit het verleden hebben mij toch geleerd om wantrouwig te zijn. Doordat ik vroeger restauraties gedaan heb van
archeologisch glas, hout, keramiek en metalen, heb ik veel materiaal door mijn handen laten gaan. Werken met kleurstoffen-lijmsoorten is mij dus niet vreemd. Door “wetenschappelijk” de kerstversiering te
bekijken wil ik een steentje bijdragen aan het zuiver maken van onze hobby. Namelijk het verzamelen van OUDE kerstboomversiering.
Ik hoop dat een ieder die dit leest het daar mee eens kan zijn. Natuurlijk
zullen er mensen zijn die ook de nieuw gemaakte versiering in hun collectie opnemen maar mijn intentie was om misverstanden m.b.t. oud en nieuw aan de kaak te stellen. Verder zou ik het zeer op prijs stellen
als mistoestanden aan mij gemeld worden.
Jammer voor de handel maar een fout bij het inkopen moet niet afgewenteld worden op de klant/verzamelaar. Laten we er voor zorgen dat dit soort verkopen tot een
minimum beperkt blijven.
Bij een andere kraam viel het mij op dat er snel misverstanden ontstaan als er versiering verkocht wordt die duidelijk uit het eind van de 40er/begin 50er jaren of 60er jaren
afkomstig is maar als 30er jaren aangeprezen worden.
5-7 oktober 2007 | Verzamelmarkt Utrecht
Samen met een medeverzamelaar hebben wij ons verbaasd over het grote aanbod van namaak oude kerstversiering. Ik wil bewust niet het woord NEPPERS gebruiken omdat de handelaren die de objecten aanbieden
zelf vaak niet eens weten dat het om nieuw gemaakte zaken gaat. Zij hebben namelijk maar één ding voor ogen en dat is geld verdienen. Jammer is dan dat er voorwerpen aangeboden worden voor prijzen die de
suggestie wekken dat het om oude kerstversiering gaat. Kerstversiering die met kaarsenwalm behandeld is. Namaak watten popjes op schommels en boompjes!!
Ook zag de medeverzamelaar een handelaarster
die 2 grote vliegtuigen te koop aanbood en hij vertelde me dat. De vliegtuigen waren met kralen in elkaar gezet en je kon kiezen uit een rode en een blauwe!! In eerste instantie, de medeverzamelaar luisterde
een gesprek af, gaf zij een leeftijd van 1920 aan en ze had er jaren over gedaan om de vliegtuigen los te weken van een persoon in Tsjechië. Maar ze kon ze nog niet verkopen want er was een klant die nog
moest beslissen welke kleur ze hebben wou. Ik wilde die vliegtuigen wel eens bekijken. Wij er naar toe. Aangekomen wilde ze mij de vliegtuigen wel laten zien en hoorde ik het hele verhaal weer over hoe het
haar gelukt was om die vliegtuigen los te weken. Tot mijn verbazing waren het nagemaakte vliegtuigen waar o.a. hele kleine kraaltjes in verwerkt waren. Omdat de vrouw ook nog eens een partijtje Tsjechische
fietsjes etc. uit de dozen haalde, waarvan wij meteen zagen dat het namaak was, hebben wij elkaar aangekeken en onze hoofden geschud. Omdat ik niet in discussie wil gaan, en zeker niet als er een klant in de
buurt is, liepen wij van de kraam weg. Verbazing over zoveel onnozelheid van verkoopster maar ook van de klant. Na een poosje kon ik toch mijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en ben naar de kraam teruggelopen.
Op de kraam lagen ook enkele mooie oude vogeltjes naast de namaak. Jammer is gewoon dat er meestal niet bijgezegd wordt dat het om namaak gaat. Alles is bij de handelaren oud zolang het tegendeel niet bewezen
is!
De handelaarster vertelde dat de klant geweest was en een vliegtuig en nog andere zaken meegenomen had. Op mijn vraag: “Ik hoop dat je het niet voor oud (20er jaren) verkocht hebt”, antwoordde
ze: “ze zijn toch wel zo’n beetje uit de 60er jaren?“ Eerst gaf ze dus aan dat het uit de 20er jaren zou komen en toen ik haar voor een feit plaatste zwakte ze het af tot de 60er jaren!! Ik antwoordde
dat ik voor haar hoopte dat het 60er jaren was maar naar mijn bescheiden mening zijn ze van de laatste 20 jaar. Ze mummelde wat en we zijn vriendelijk uit elkaar gegaan. Echte oude vliegtuigen heeft u kunnen
zien op mijn tentoonstelling van 2012 in het Nationaal Tin en Figurenmuseum te Ommen. In deel 3 op blz. 50 zijn ze afgebeeld.
In het artikel Waarschuwing had ik in het verleden een zeppelin afgebeeld die op de duitse E-Bay aangeboden werd als zijnde antiek.
Tevens heb ik eens de vraag op mijn site gezet waarin ik vroeg
wie in de Veemarkthal een zeppelin gekocht had. Ik had gehoord dat daar een oude zeppelin verkocht was voor weinig geld. Ik had het vermoeden dat het om namaak ging want ik was bij de verkoopster langs geweest
en haar er naar gevraagd. “O, als u er nog eentje wilt hebben dan neem ik die de volgende keer uit Berlijn wel mee. Ik kan ze daar zo kopen”. De verkoopster was toen niet gehinderd door kennis en wist
niet beter dat het om een oude zeppelin ging. Ik attendeerde haar op mijn boekje (deel 1) en zei dat ze dat maar eens moest aanschaffen om iets over oude kerstversiering op te steken. Dat heeft ze toen gedaan.
Een paar weken later kwam zij naar mij toe en zei dat ze een paar zeppelins meegenomen had en dat ik die mocht fotograferen. Nu werden ze verkocht als nieuw en ik mocht van haar een foto van de twee stuks, 12
en 9 cm lang, maken.
Wat opvalt aan de zeppelin die op E-bay stond was dat er een Sint-Nicolaas plaatje opgeplakt was. Voor de rest zijn ze haast hetzelfde wat de uitvoering met draad, mandje en propeller
betreft!
Nu, 2013, wil ik u de rest van het verhaal niet onthouden. Op die markten staan al vele jaren een echtpaar. Ik had kennis met hun gemaakt toen zij vele jaren geleden eens bij mij thuis kwamen
en mij verschillende dozen met versiering lieten zien. “Of ik hun daar iets over kon vertellen”. Het bleek dat zij nog niet veel van echt oude versiering afwisten, maar ja door te vragen leer je steeds
weer bij!
Zij verkopen op de markten net zo gemakkelijk oude als nieuwe versiering vanaf hun kraam. En met nieuw bedoel ik wat voor
mij de jongste periode is. Ondanks hun weinige kennis wisten zij vele klanten te trekken. Nadat mijn deel 1 op de markt kwam verkochten zij dat voor mij en wezen hun klanten op de afbeeldingen in mijn boek.
Dus op de wijze die ik al behandeld heb bij de datering van de indiaan hierboven. Nu zal ik u niet vermoeien met mijn feiten als ik hun weer ergens op attendeerde maar omdat ik hiervoor over die zeppelins
geschreven heb het volgende: Ik had dat verhaal over die namaak zeppelin op mijn site staan met de afbeeldingen die u hier ook ziet Omdat het echtpaar zelf geen gebruik maakte van een computer keken zij bij
hun dochter en kwamen zo op mijn site. Op een zaterdag kwam ik in de Veemarkthal en toen liet zij mij de twee zeppelins zien die op mijn site afgebeeld stonden. Zij zei mij: “ik geloof dat deze niet goed
zijn hé?”. Ze vertelde niet dat zij dat op mijn site gezien had maar dat kon ik wel nagaan. Ik kon mijn lachen niet inhouden want het bleek dat zij de zeppelins gekocht had van de handelaarster die ik hiervoor
ook al genoemd heb en die eieren voor haar geld had gekozen en de namaak zeppelins in de uitverkoop had gedaan voor 10 euro per stuk. Dat de nieuwe eigenaresse er een prijs van 70 en 90 euro op had gezet geeft
wel aan dat zij in de veronderstelling was dat het om antieke/oude versiering moest gaan en voor 10 euro een koopje dacht te hebben. Haar reactie was wel “dan moet ik maar zien dat ik mijn inkoopgeld, 45
euro, terug verdien”. Dat zij het over 45 euro had en de andere handelaarster over 10 euro zal wel een veel voorkomend handelsverhaaltje zijn! Of ze er dan wel bij heeft verteld dat het om namaak zeppelins
gaat is mij niet bekend maar mijn ervaring met het echtpaar doet mij het ergste vermoeden! Beste mensen U bent dus gewaarschuwd!
Glasfiber voor de versiering
Een voorbeeld hoe het kan toegaan in de handel is de site waar de Firma van Susanne Todt uit Lauscha, vogelstaartjes, cirkels en kometen van glasdraad duidelijk aanbied als nieuw gemaakte. Voor een
paar euro kun je daar nieuwe staartjes, kometen en cirkels van glasfiber kopen.
Op een andere site staan Victoriaanse glasdraadversieringen met prachtige oud aandoende poëzieplaatjes. Firma’s bieden
deze plaatjes ook los aan!
Handelaren kopen deze nieuwe versieringen, plakken of verwisselen de plaatjes, en bieden deze
later op o.a. E-Bay aan als oude kerstversiering! Mensen kunnen dan bieden. Als je als aanstaande bieder wat informatie probeert los te krijgen van de verkoper wordt er meestal aangegeven dat het om oude
versieringen gaat die op een zolder gevonden zijn en dat ze altijd in de doos gelegen hebben en dat ze daarom zo smetteloos zijn!! Opvallend is dan wel dat die oude doos nooit maar dan ook nooit te zien is of
meegezonden wordt! De poëzieplaatjes die op de cirkels/kometen geplakt zijn doen oud aan maar als je die voorzichtig verwijdert dan kun je het verschil met echte oude plaatjes goed zien. Ze zijn aan de achterzijde
licht van kleur, van erg dun papier en de drukinkt is aan de achterzijde goed te zien. Bij de echte oude is dat niet het geval, is het papier dikker, heeft meer reliëf en is de nerf van het papier onregelmatig.
Met oude machines worden de glasdraadversieringen opnieuw gemaakt. Oud aandoende poëzieplaatjes worden er (door handelaren) opgeplakt en als oude kerstboomversiering op markten en verkoopsites aangeboden.
 |  |
Hiernaast een afbeelding van glasdraadversiering. De cirkel van linksonder is ook afgebeeld in deel 1 op blz. 22. Duidelijk
is wel dat oudere poëzieplaatjes een totaal andere kleur hebben dan de "oudjes" die op zolders jarenlang opgesloten hebben gezeten! Op internet zijn verschillende adressen te vinden waar voorwerpen worden aangeboden
die met de kerst te maken hebben. Meestal gaat het dan om nieuw gemaakte producten waar nostalgische vormen of voorstellingen voor gebruikt zijn.
Een mooi voorbeeld is de site waar snoepcontainers aangeboden
worden. Ook deze worden door handelaren gekocht en op markten als oud aangeboden.
Verder kreeg ik nog een adres op E-Bay
toegezonden waar versiering uit Gablonz aangeboden werd. Volgens mij gaat het echter om de nieuwe productie uit Rusland.
Op een duitse verzamelaarssite is deze foto te zien met de volgende tekst:Typischer Glasperlenschmuck aus Gablonz. De tekst tekenend voor de weinige kennis die deze verzamelaar bezit.
Verder schrijft
hij nog: “Die bekannte Gablonzer Glasindustrie, unter Sammlern hoch angesehen, arbeitete und experimentierte viel mit Glasperlen. Bekannt sind die Gablonzer Kreuze aus Glasperlen. Die Glasperlen sind überdies
ein typisches Merkmal und Unterscheidungskriterium gegenüber den Thüringer Manufakturen”.
De verkoper is er heilig van overtuigd dat hij met versiering uit Gablonz te maken heeft maar heeft niet in de
gaten dat de huisjes waar de roze ballen in hangen Japans zijn. In mijn deel 3 op pagina’s 50 en 52 meer uitleg.
