Overzicht artikelen

Een bodemvondst uit Amsterdam. Wie helpt?

In mijn bezit is een bodemvondst uit Amsterdam, waarschijnlijk uit de 16e – 18e eeuw. Het voorwerp is van tin. Op de buitenzijde werd, na schoonmaken, uitdeuken en repareren, in reliëf o.a. tweemaal het Pauselijke symbool, de gekruiste sleutels, zichtbaar. In het lint zijn de letters DIROMA te lezen. Bij de bodem is te zien dat de gietnaad en draairingen duiden op het gebruik van een tweedelige mal. Het lichaam is op de naad gesoldeerd.

Vooraanzicht:
hoogte 38 mm
Dikte van het tinmateriaal 0.8 mm
Binnendiameter boven bij rand 27.5 mm
Binnendiameter onder bij bodem 24.2 mm

Bodemaanzicht met gietnaad en draairingen

De vinder van het voorwerp vertelde mij dat hij het vermoeden had dat het voorwerp een flescapsule kon zijn geweest. Volgens mij zijn daar een aantal bedenkingen tegen aan te voeren:

De meeste flessen uit die tijd hadden een dikkere hals. Om die hals was een glasdraad gewonden voor de stevigheid want als er een kurk ingedrukt zou worden kon de hals minder snel knappen. Met die glasdraad er bij was de hals zo dik dat de kleinste binnendiameter van het voorwerp er niet omheen kon. Alleen bij een fles met een zeer dunne hals (zonder glasdraad) zou dit voorwerp dan dienst hebben kunnen doen.

Het reliëf is leesbaar als het op zijn bodem staat. Zou het om de flessehals zitten dan staat het leesbare op de kop.

Het materiaal is veel te dik om daadwerkelijk als capsule dienst te doen. Een capsule druk je om de hals heen zodat die ‘plakt’ aan de hals.

Een afbeelding van dit voorwerp uit die tijd is mij niet bekend en ook is mij niet bekend dat toen het voorwerp tijdens de opgraving gevonden werd er in zijn nabijheid flessen of restanten daarvan zijn gevonden.

Natuurlijk kun je tegen mijn bedenkingen inbrengen dat er een fles of iets dergelijks geweest kan zijn waar wel dat voorwerp op geplaatst kan zijn en dat de leesbare tekst zichtbaar moest zijn als je het voorwerp in de hand hield. Dat ik er nog nooit een afbeelding van gezien heb en dat er tijdens de vondst van het voorwerp misschien geen fles(resten) bij in de buurt lagen betekent niet dat het voorwerp niet voor een flescapsule gebruikt is. Toch denk ik aan een andere functie!

Wat is het dan wel?

De vorm doet mij denken aan een (drink)bekertje en daarom spitst mijn onderzoek zich daarop toe. Door weging is de inhoud vastgesteld. Het bekertje werd tot aan de rand gevuld met leidingwater (18.7 gram). Dus een erg kleine borrel!!! Zoals ik hierboven al schreef zijn de sleutels een Pauselijk symbool maar wat doet de ‘Franse Lelie’ dan op het bekertje? Een Franse Paus? De slangen onderaan het bekertje zouden die te maken hebben met geneeskunde? Gaat het hier om een (Franse) Pauselijke arts of is het bekertje onderdeel van een tinnen heupflacon die gevuld was met gewijd water of iets dergelijks om de pelgrim op zijn reis terug tegen ziekte en verder onheil te beschermen zoals ik van Lo van Sint Maartensdijk vernam?

Uitslag van het lichaam met de reliëftekening.

De tekst DIROMA zal waarschijnlijk te maken hebben met Rome. Rome en de Franse Lelie!! Ook het Italiaanse dorp Giuliano di Roma, dat gelegen is in de provincie Frosinone (regio Latium) kan er iets mee te maken hebben maar nergens kan ik vinden dat het dorp een pelgrimsoord is.

Een andere functie? Laat mij het weten.


Egbert Dikken: bewerkt in april 2011. Dit artikel was in 1993 geplaatst in het clubblad van “De Oude Flesch”.